Hiểu đúng và sử dụng kháng sinh hợp lý – Chìa khóa ngăn chặn kháng thuốc

Tuần lễ nâng cao nhận thức về kháng sinh, được tổ chức hàng năm vào tháng 11, là sáng kiến của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) nhằm nâng cao hiểu biết về mối nguy hại của tình trạng kháng thuốc. WHO cảnh báo, nếu không có biện pháp kịp thời, kháng thuốc có thể đưa nhân loại trở lại “thời kỳ tiền kháng sinh”, khi những bệnh nhiễm trùng thông thường cũng có thể gây tử vong.

Kháng thuốc xảy ra khi vi sinh vật như vi khuẩn, virus, nấm hoặc ký sinh trùng thích nghi và không còn bị tiêu diệt bởi thuốc điều trị. Khi đó, bệnh trở nên khó chữa, kéo dài thời gian điều trị, làm tăng chi phí y tế, cơ biến chứng và tử vong. WHO ước tính mỗi năm có hàng triệu người tử vong do nhiễm khuẩn kháng thuốc, trong đó khu vực Đông Nam Á – bao gồm Việt Nam – là một trong những “điểm nóng” về lạm dụng kháng sinh.

Nguyên nhân chính dẫn đến kháng thuốc là việc sử dụng kháng sinh không đúng cách, như tự ý mua và dùng kháng sinh khi chưa có chỉ định của bác sĩ, ngừng thuốc sớm, chia sẻ hoặc tích trữ thuốc cũ. Trong nông nghiệp, tình trạng lạm dụng kháng sinh để kích thích tăng trưởng hoặc phòng bệnh sai quy định cũng khiến vi khuẩn kháng thuốc lan rộng qua thực phẩm và môi trường.

Tại Việt Nam, Bộ Y tế đã và đang triển khai nhiều chương trình quản lý, sử dụng kháng sinh hợp lý và kiểm soát nhiễm khuẩn tại các cơ sở y tế, đẩy mạnh giám sát kê đơn và thực hiện nghiêm quy định bán thuốc kháng sinh phải có đơn. Ngành nông nghiệp cũng tăng cường kiểm soát việc sử dụng kháng sinh trong chăn nuôi để bảo đảm thực phẩm an toàn và hạn chế tồn dư thuốc trong chuỗi cung ứng.

Tuần lễ nâng cao nhận thức về kháng sinh là dịp để mỗi người dân nâng cao hiểu biết, sử dụng thuốc một cách có trách nhiệm, tuân thủ chỉ định của bác sĩ, và lan tỏa thông điệp “Sử dụng kháng sinh đúng cách – bảo vệ sức khỏe cộng đồng”. Chung tay hành động hôm nay chính là cách thiết thực nhất để bảo vệ hiệu quả của kháng sinh, giữ gìn sức khỏe cho bản thân, gia đình, cộng đồng và các thế hệ mai sau.