Cần làm gì khi nghi ngờ mắc bệnh sởi?
Bệnh Sởi là bệnh truyền nhiễm cấp tính, lây lan mạnh do vi rút Sởi (họ Paramyxoviridae, chi Morbillivirus) gây ra, bệnh có thể gây các biến chứng nặng dẫn đến tử vong, bệnh thường gặp ở trẻ dưới 3 tuổi, người lớn chưa tiêm hoặc tiêm phòng không đầy đủ cũng có nguy cơ mắc.
Bệnh Sởi lây qua đường không khí, giọt bắn hoặc tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết hô
hấp. Các triệu chứng điển hình bao gồm sốt, viêm long đường hô hấp, viêm kết mạc và
phát ban. Bệnh có thể gây biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, viêm não, viêm tai
giữa, viêm loét giác mạc hoặc tiêu chảy, thậm chí tử vong.
Bệnh sởi thể điển hình diễn biến lâm sàng qua 4 giai đoạn:
Giai đoạn ủ bệnh: Trung bình từ 7 đến 21 ngày (trung bình 10 ngày), các triệu chứng xuất hiện sau khi phơi nhiễm 10-14 ngày.
Giai đoạn khởi phát (giai đoạn viêm long): Thường từ 2 - 4 ngày. Trong giai đoạn này người bệnh sốt cao, viêm long đường hô hấp trên (ho, chảy nước mũi) và viêm kết mạc. Có thể thấy hạt Koplik là các hạt nhỏ có kích thước 0,5 - 1 mm màu trắng/xám, có quầng ban đỏ nổi gồ lên trên bề mặt niêm mạc má (phía trong miệng, ngang răng hàm trên). Hạt Koplik thường xuất hiện một ngày trước phát ban và tồn tại 2 - 3 ngày sau khi ban xuất hiện.
Giai đoạn toàn phát: Kéo dài 2 - 5 ngày. Thường sau khi sốt cao 3 - 4 ngày người bệnh bắt đầu phát ban dạng dát sẩn, khi căng da thì ban biến mất, xuất hiện từ sau tai, sau gáy, trán, mặt, cổ dần lan đến thân mình và tứ chi, cả ở lòng bàn tay và gan bàn chân. Ban có thể hợp lại đặc biệt là ở vùng mặt và thân mình. Khi ban mọc hết toàn thân thì thân nhiệt giảm dần.
Giai đoạn hồi phục: Ban nhạt màu dần rồi sang màu xám, bong vảy phấn sẫm màu, để lại vết thâm vằn da hổ và biến mất theo thứ tự như khi xuất hiện. Nếu không xuất hiện biến chứng thì bệnh tự khỏi. Có thể có ho kéo dài 1 - 2 tuần sau khi hết ban.
Đôi khi, bệnh Sởi cũng có những biểu hiện không điển hình như trên, có thể chỉ là sốt nhẹ thoáng qua, viêm long nhẹ và phát ban ít, toàn trạng không có gì thay đổi. Thể này dễ bị bỏ qua, dẫn đến lây lan bệnh cho mọi người xung quanh mà không biết.
Khi nghi ngờ mắc bệnh Sởi cần làm gì?
Khi tiếp xúc người bệnh đã chẩn đoán Sởi trong vòng 4 ngày trước hoặc sau phát ban, thuộc một trong các tình huống sau:
- Tiếp xúc trực tiếp (mặt đối mặt) khoảng cách gần dưới 1 mét, bất kể thời gian tiếp xúc.
- Ở chung phòng với người bệnh ít nhất 15 phút. Đối với người có suy giảm miễn dịch thì không có tiêu chuẩn thời gian tiếp xúc hoặc vào phòng của người bệnh mới rời khỏi phòng trong vòng 2 giờ.
- Sống trong vùng có công bố dịch sởi.
- Nghi ngờ bệnh Sởi: Khi xuất hiện các triệu chứng như sốt cao, có viêm long đường hô hấp (ho, nhảy mũi), viêm kết mạc mắt và xuất hiện các hạt Koplik trong miệng. Đây chính là giai đoạn khởi phát.
Khi có nghi ngờ mắc bệnh Sởi: Thực hiện xét nghiệm huyết thanh học IgM từ ngày thứ ba sau khi phát ban. Nếu âm tính nhưng vẫn chưa loại trừ bệnh Sởi. Khi đó người bệnh được xét nghiệm lại sau 72 giờ hoặc chỉ định xét nghiệm PCR dịch hầu họng.
Bệnh Sởi nếu không được theo dõi và điều trị đúng cách thì sẽ để lại các biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt là ở những người có sức đề kháng kém, trẻ em, người già, người có bệnh nền. Vì thế, việc phát hiện sớm để kịp thời cách ly và điều trị có ý nghĩa vô cùng quan trọng./.