Tác hại của thuốc lá thế hệ mới với thanh, thiếu niên
Hiện nay, thuốc lá thế hệ mới (điện tử, thuốc lá làm nóng, shisha) hiện có xu hướng nhắm tới đối tượng là giới trẻ. Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá không quy định về các sản phẩm “thuốc lá điện tử”, “thuốc lá nung nóng”, vì vậy các sản phẩm này chưa được phép nhập khẩu, kinh doanh và lưu hành hợp pháp tại Việt Nam. Trong thời gian gần đây, việc sử dụng thuốc lá điện tử trong thanh thiếu niên có xu hướng gia tăng. Chúng tôi xin cung cấp một số thông tin về tác hại của thuốc lá thế hệ mới như sau:
Thế nào là thuốc lá thế hệ mới: Thuốc lá thế hệ mới là tên gọi của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng (làm nóng), shisha và các sản phẩm thuốc lá mới khác.
Bên cạnh các sản phẩm thuốc lá điếu, xì gà, thuốc lá sợi (thuốc lào) đang được quản lý theo quy định của Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, trên thị trường đã đang xuất hiện các sản phẩm mới, phổ biến nhất là thuốc lá điện tử (Electronic Nicotine Delivery - ENDs) và thuốc lá làm nóng (Heated Tobacco Product - HTPs). Cả hai loại sản phẩm thuốc lá điện tử này đều sử dụng thiết bị điện tử để làm nóng dung dịch hoặc nguyên liệu thuốc lá tạo ra làn hơi khói để người dùng hút vào.
Thuốc lá điện tử (ENDs)có chứa Nicotine là một hoá chất gây nghiện cao, là một nguyên nhân gây ra các bệnh về tim mạch, hô hấp, tiêu hóa, và có khả năng thúc đẩy, hình thành các khối u. Ngoài Nicotine, dung dịch thuốc lá điện tử còn có Propylene glycol, có thể tạo thành Propylene oxide, một chất gây ung thư khi được đun nóng và hóa hơi. Các chất độc hại được tìm thấy trong sol khí (khói) của thuốc lá điện tử như Ethylene Glycol, Aldehydes, Hydrocacbon thơm đa vòng, chất đặc biệt gây ung thư Nitrosamines, Formaldehyde... được tìm thấy trong thuốc trừ sâu, khói xe ô tô…Một số kim loại như Chì, Bạc, Crom, Nikel, Formaldehyde có hàm lượng tương đương hoặc cao hơn so với thuốc lá thông thường.Vì vậy thuốc lá điện tử gây hại cho người sử dụng và những người xung quanh.
Để tạo mùi vị hấp dẫn, thu hút người sử dụng, đặc biệt là giới trẻ, các nhà sản xuất còn sử dụng rất nhiều loại hương liệu có mùi vị như: bạc hà, táo, cam, chanh….trong thuốc lá điện tử. Theo Tổ chức Y tế thế giới, hiện khoảng 20,000 loại hương liệu, trong đó có nhiều loại chưa được đánh giá toàn diện về mức độ gây hại với sức khỏe. Thuốc lá điện tử có sử dụng nhiều hương liệu, hóa chất với các thiết kế đa dạng nên có thể bị lợi dụng để pha trộn ma túy và các chất gây nghiện khác.
Thuốc lá nung nóng (HTPs) là sản phẩm sử dụng thiết bị điện tử để nung
nóng điếu thuốc đến nhiệt độ đủ để tạo ra sol khí có thể hít vào, có chứa Nicotine -
chất gây nghiện cao và các hóa chất khác, các chất phụ gia không phải thuốc lá và
thường có nhiều hương vị. Thuốc lá nung nóng tạo ra chất khí
độc hại, dù được nung ở nhiệt độ thấp hơn, nhưng vẫn tạo ra những hóa chất tương tự như trong khói thuốc lá như: Acrolein (chất gây kích ứng đường hô hấp mạnh), Glycidol, Formaldehyde và Acetaldehyde (chất gây ung thư), Carbon monoxide, Hydrocarbon thơm đa vòng và các kim loại (Nhôm, Titan, Stronti, Molypden, Thiếc và Antimon).
Thuốc lá thế hệ mới ảnh hưởng đến sức khỏe của thanh, thiếu niên như:Gây nghiện Nicotine; Làm suy yếu sự trưởng thành não bộ của thanh thiếu niên; Gây rối loạn nhận thức, rối loạn cảm xúc, giảm khả năng học tập và rối loạn tâm thần; Ảnh hưởng đến sức khỏe của thanh thiếu niên.
Các sản phẩm thuốc lá mới gây nguy cơ với thanh, thiếu niên như:
- Nguy cơ cao tiềm ẩn và phát sinh các tệ nạn xã hội.
- Sử dụng ma túy và các chất gây nghiện.Có thể bị lợi dụng để sử dụng ma túy thông qua việc phối trộn các hương liệu.
- Ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, môi trường, lối sống, hành vi của giới trẻ.
Tổ chức Y tế giới khuyến cáo: Thuốc lá cho dù là thuốc lá điếu thông thường hay thuốc lá mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đều có hại cho sức khỏe con người và là nguyên nhân của nhiều căn bệnh nguy hiểm. Không có ngưỡng an toàn cho việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá và không có một loại thuốc lá nào là an toàn cho sức khỏe. Các sản phẩm thuốc lá mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng cũng không phải là sản phẩm ít hại hơn và không phải là sản phẩm giúp cai nghiện thuốc lá điếu thông thường.
Bộ Y tế đã ban hành Công văn số 2633/BYT-KCB ngày 04/5/2023; Uỷ ban nhân dân tỉnh Thái Bình đã ban hành Công văn số 1394/UBND-KGVX ngày 06/5/2023 về việc truyền thông về tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha; kiểm tra và xử lý nghiêm các trường hợp kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Để bảo vệ thanh thiếu niên, vai trò của nhà trường và gia đình là rất quan trọng để giúp học sinh, sinh viên không hút thuốc, kể cả thuốc lá điện tử, shisha. Cần tăng cường trang bị các kiến thức để các bạn trẻ hiểu về tác hại trực tiếp và gián tiếp của thuốc lá đối với cá nhân, gia đình và xã hội, góp phần giảm bớt tỷ lệ hút thuốc nói chung và bảo vệ thế hệ trẻ trước nguy cơ xâm nhập của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha vào trường học.
Mọi người hãy nói không với thuốc lá và bảo vệ thanh thiếu niên trước sự xâm nhập cuả thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha.