Bảo hiểm y tế: Người dân không bị giới hạn nơi khám chữa bệnh

Đây là những điểm mới mang tính đột phá trong Luật BHYT sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua. Nhân sự kiện này, phóng viên Vietnam+ đã có cuộc trao đổi với bà Tống Thị Song Hương - Vụ trưởng Vụ BHYT (Bộ Y tế) về vấn đề này.
- Bà có thể cho biết hiện nay trên toàn quốc có bao nhiêu người đang tham gia BHYT?
Bà Tống Thị Song Hương: Cho đến thời điểm này, chúng ta có khoảng 61 triệu người đang tham gia BHYT, đạt khoảng 69% dân số. Trong số đó có khoảng 14,3 triệu người nghèo và dân tộc thiểu số, gần 2 triệu người cận nghèo có thẻ BHYT.
- Luật BHYT sửa đổi vừa được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa 13 vừa qua. Bà có thể phân tích rõ hơn về những sửa đổi đó và nó có thiết thực hơn với người dân, đặc biệt là những người nghèo hay không?
Bà Tống Thị Song Hương: Vâng, có thể nói so với Luật BHYT hiện hành năm 2008, Luật BHYT sửa đổi có rất nhiều điểm mới mang tính đột phá, tạo cơ chế tài chính hết sức quan trọng để chúng ta thực hiện BHYT toàn dân.

Điểm quan trọng đầu tiên đó là việc quy định bắt buộc tham gia BHYT. Đây là một trong những giải pháp hết sức mạnh mẽ. Điểm mới thứ hai là Luật BHYT sửa đổi quy định bắt buộc tham gia BHYT theo hộ gia đình và bổ sung thêm cơ chế khuyến khích nếu có 100% thành viên trong gia đình tham gia BHYT thì sẽ được giảm mức đóng. 
Đây là một quy định rất quan trọng, vì nếu làm được điều này chúng ta sẽ làm giảm tình trạng cấp trùng thẻ BHYT, giảm được tình trạng lựa chọn ngược, tức là chỉ có người ốm mới tham gia BHYT.
Điểm mới thứ ba đó là trong quá trình xây dựng Luật BHYT thì ban soạn thảo cũng quan tâm đến quyền lợi của người tham gia. Đặc biệt, đối tượng là người nghèo, người dân tộc thiểu số sẽ không phải đồng chi trả 5% khi KCB, giảm điều chỉnh mức chi trả đó từ 20% xuống còn 5% đối với một số nhóm thân nhân người có công và đối tượng người cận nghèo. 
Theo Luật BHYT sửa đổi, quỹ BHYT cũng thanh toán 100% đối với chi phí KCB đối với người tham gia BHYT từ 5 năm trở lên và trong năm đó họ có số tiền cùng chi trả chi phí KCB lớn hơn 6 tháng lương cơ bản. 
Cùng với việc chúng ta cải cách thủ tục hành chính, quy trình trong KCB BHYT, Luật BHYT sửa đổi quy định mở thông tuyến KCB. Đây là một yếu tố thể hiện quyết tâm rất lớn của ngành y tế để tạo điều kiện tối đa cho người dân tiếp cận các dịch vụ KCB.
Điểm thứ năm là Luật BHYT sửa đổi quy định cụ thể hơn về việc quản lý và sử dụng quỹ BHYT.
Trong giai đoạn hiện nay khi mà chúng ta chưa có sự đồng đều về tỷ lệ dân số tham gia BHYT và dịch vụ KCB giữa các vùng khác nhau, thì trước mắt đối với các tỉnh khi có tỷ lệ kết dư thì được sử dụng 20% phần kết dư đó để hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật và nâng cao cơ sở KCB. Đến 01/01/2021, khi tỷ lệ người tham gia BHYT đã tương đối đồng đều giữa các tuyến thì sẽ thực hiện quản lý quỹ tập trung, thống nhất trong cả nước.
Một điểm hết sức quan trọng đó là Luật BHYT sửa đổi quy định trách nhiệm của UBND các cấp, trong đó UBND cấp xã lập danh sách cấp thẻ BHYT cho các nhóm đối tượng; cấp thẻ BHYT cho trẻ dưới 6 tuổi đồng thời với việc cấp giấy khai sinh, để nhằm giảm tối đa tình trạng cấp trùng. 
 - Trong 5 điểm mới của Luật BHYT sửa đổi để tiến tới BHYT toàn dân, tới đây toàn bộ người dân bắt buộc phải tham gia BHYT. Theo bà, chúng ta nên hiểu từ "bắt buộc" theo nghĩa như thế nào?
Bà Tống Thị Song Hương: Đây là một câu hỏi mà tôi nghĩ rất nhiều người quan tâm bởi vì theo luật hiện hành, chúng ta đang quy định các đối tượng có trách nhiệm tham gia BHYT. Trên thực tế, sau hơn ba năm triển khai Luật BHYT, tỷ lệ tham gia BHYT chưa đạt như mong muốn, tính tuân thủ nguyên tắc các quy định người dân thực hiện chưa cao.
Nhiều người cũng băn khoăn cái từ bắt buộc có nên hay không, chúng tôi cho rằng cái tính pháp lý của bắt buộc mang một ý nghĩa nhân văn, vì đây nó là lợi ích chăm sóc sức khỏe cho mỗi thành viên, mỗi cá nhân và cho cả cộng đồng.
Chúng ta có quy định bắt buộc đồng thời cũng có cơ chế hỗ trợ mức đóng cho các nhóm đối tượng như người nghèo, dân tộc thiểu số, người có công, trẻ em dưới 6 tuổi… và đặc biệt với những người dân sống ở vùng biển đảo Bộ Y tế cũng đề xuất hỗ trợ 100% mua thẻ BHYT cho họ.
- Trong năm điểm mới, việc mở thông tuyến KCB BHYT được coi là bước đột phá của Luật BHYT sửa đổi. Bà có thể phân tích rõ hơn về việc mở thông tuyến KCB thì người tham gia BHYT được lợi ra sao?
Bà Tống Thị Song Hương: Cụ thể, từ ngày 01/01/2016 sẽ mở thông tuyến KCB tuyến huyện, tuyến xã trong cùng địa bàn tỉnh.
Theo Luật BHYT sửa đổi mới ban hành thì chúng ta sẽ mở thông tuyến huyện. Có nghĩa là khi người tham gia BHYT có đăng ký KCB ban đầu ở một trạm y tế xã hoặc một phòng khám đa khoa hoặc một bệnh viện huyện thì họ được quyền đi KCB ở các cơ sở khám chữa bệnh trong cùng huyện đó hoặc trong phạm vi một tỉnh, có nghĩa là họ không bị giới hạn bởi một cơ sở KCB ban đầu, như vậy họ vẫn được thanh toán theo quy định.
Trước kia, tại bệnh viện tuyến huyện, trong trường hợp người dân đi khám không đúng tuyến theo quy định thì quỹ BHYT sẽ thanh toán 70% chi phi KCB. Theo Luật BHYT sửa đổi, bắt đầu từ ngày 1/1/2016 quỹ sẽ thanh toán 100% chi phí KCB đối với những đối tượng KCB trong cùng địa bàn tỉnh. Như vậy, tất cả các đối tượng trước kia chỉ được thanh toán 70%, nhưng nếu như trong cùng địa bàn tỉnh thì họ sẽ được thanh toán 100%.
- Trong Luật BHYT sửa đổi cũng quan tâm hơn nữa tới đối tượng là những người sinh sống ở các xã đảo, huyện đảo. Xin bà cho biết cụ thể hơn tới vấn đề này?
Bà Tống Thị Song Hương: Hiện nay, tỷ lệ người dân tại các huyện đảo tham gia BHYT mới chỉ đạt khoảng 60% dân số, thấp hơn so với mức trung bình của cả nước (69%).
Theo Luật BHYT sửa đổi sẽ có hai điểm mới liên quan trực tiếp đến những người dân đang sinh sống ở vùng biển đảo.
Điểm mới thứ nhất là việc bổ sung đưa những người đang sinh sống ở khu vực huyện đảo, xã đảo vào diện được ngân sách nhà nước cấp để mua thẻ BHYT. 

Điểm mới thứ hai liên quan đến quyền lợi và mức hưởng, thì những đối tượng hiện nay đang sinh sống ở những vùng miền huyện đảo và xã đảo được mở thông tuyến từ tuyến từ tuyến xã, huyện, tỉnh lên tuyến trung ương nhưng chỉ trong những trường hợp nội trú, khi đó họ sẽ được tạo điều kiện thuận lợi.
Như thế chúng ta đã tạm mở ra một điều kiện thuận lợi tối đa cho họ tiếp cận dịch vụ khám chữa bệnh.
Xin trân trọng cảm ơn bà!