MÙA HÈ: PHÒNG, CHỐNG BỆNH DẠI
1.Khái niệm
Bệnh Dại là bệnh nhiễm vi rus Dại (Rhabdo virus) cấp tính của hệ thống thần kinh Trung ương từ động vật sang người bởi chất tiết, thông thường là nước bọt bị nhiễm vius Dại. Bệnh lây truyền từ động vật sang người qua vết cắn, vết thương, vết cào, liếm của động vật (thường là chó, mèo). Ổ chứa viruss Dại chủ yếu là Chó (chiếm 96-97%) và Mèo (chiếm 3-4%). Nguồn truyền bệnh Dại từ người bệnh sang người lành xảy ra chủ yếu từ nước dãi của người bệnh có chứa virus Dại.
2.Biểu hiện
- Thời gian ủ bệnh dại có thể dưới 1 vài tuần hoặc trên 1 năm, phụ thuộc vào số lượng virus xâm nhập vào cơ thể, sự nặng nhẹ của vết thương, khoảng cách từ vết thương đến hệ thần kinh trung ương…Vết thương càng ở gần hệ thần kinh trung ương như mặt, cổ, đầu, ngón tay, cơ quan sinh dục ngoài…thì thời gian ủ bệnh càng ngắn.
- Giai đoạn tiền triệu chứng:1-4 ngày, cảm giác sợ hãi, đau đầu, sốt, mệt mỏi, tê và đau vùng vết thương nơi virus xâm nhập.
- Giai đoạn viêm não: mất ngủ, tăng cảm giác kích thích như, sợ ánh sang, tiếng động và gió nhẹ. Ngoài ra rối loạn thần kinh thực vật như giãn đồng tử, tiết nước bọt, hạ huyết áp, đôi khi xuất tinh tự nhiên.
Bệnh tiến triển theo 2 thể: thể liệt và thể cuồng.
Bệnh thường kéo dài 2-6 ngày, thường chết do liệt cơ hô hấp.
Chẩn đoán Dại thường dựa vào các biểu hiện: người bệnh sau khi bị chó, mèo cắn mà có biểu hiện sợ gió, sợ nước, sợ ánh sáng.
3. Cách chữa trị
Cho đến nay bệnh Dại chưa có thuốc chữa đặc hiệu, người bị bệnh Dại gần như tử vong 100%. Bệnh Dại nguy hiểm nhưng đã có vắc xin phòng và người dân hoàn toàn có thể phòng tránh được bệnh Dại.
4. Phòng bệnh: Để chủ động phòng, chống bệnh Dại, người dân cần thực hiện tốt các biện pháp sau:
1. Tiêm phòng đầy đủ cho chó, mèo nuôi và tiêm nhắc lại hàng năm theo khuyến cáo của ngành thú y.
2. Không thả rông chó, mèo; chó ra đường phải được đeo rọ mõm.
3. Không đùa nghịch, trêu chọc chó, mèo.
4. Cách ly, theo dõi những con chó, mèo mắc và nghi mắc bệnh Dại.
5. Vệ sinh, khử trùng tiêu độc toàn bộ chuồng, cũi, dụng cụ chăn nuôi, vận chuyển, môi trường thức ăn, chất thải, các vật dụng tiếp xúc với con vật mắc bệnh.
6. Tiêm bắt buộc những con chó, mèo trong ổ dịch và các thôn tiếp giáp, tiêu huỷ những con chó mèo nếu không tiêm phòng.
7. Tất cả những người bị chó, mèo cắn, cào, liếm cần:
- Rửa kỹ vết thương bằng nước và xà phòng đặc liên tục trong 15 phút, nếu không có xà phòng thì phải xối rửa vết thương bằng nước sạch - đây là biện pháp sơ cứu hiệu quả để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh Dại khi bị chó, mèo cắn.
- Sau đó tiếp tục rửa vết thương bằng cồn 70%, cồn iod hoặc Povidone, Iodine.
- Hạn chế làm dập vết thương và không được băng kín vết thương.
- Đến ngay Trung tâm y tế gần nhất để được tư vấn và tiêm phòng Dại kịp thời. Chỉ có tiêm phòng mới ngăn ngừa không bị bệnh Dại.
- Tuyệt đối không dùng thuốc nam, không tự chữa, không nhờ thầy lang chữa bệnh Dại.
- Nếu bị chó mèo cắn, cần theo dõi trong vòng 10 ngày, nếu chó mèo phát dại, chết hoặc bị mất tích hay bị giết thịt thì cần nhanh chóng đi tiêm càng sớm càng tốt, tiêm kết hợp cả vắc xin và huyết thanh. Nếu con vật còn sống, cần theo dõi để không tiêm vắc xin hoặc hoãn tiêm.
8. Xử lý môi trường, khử trùng tiêu độc toàn bộ khu vực có người mắc bệnh Dại: Giường, chiếu, chăn màn, quần áo, đồ dùng cá nhân. Nếu người mắc bệnh Dại chết thì áp dụng các biện pháp khử khuẩn môi trường, dự phòng lây nhiễm trong khi khâm liệm, tốt nhất là nên hoả thiêu để tránh làm lây lan virus Dại ra môi trường.
9. Những người chăm sóc người mắc bệnh Dại nếu nghi bị người bệnh cào cấu, cắn hay bị dây vào nước bọt của người bệnh Dại cần được tiêm phòng vắc xin Dại cùng với huyết thanh kháng Dại càng sớm càng tốt.