Tăng cường giám sát, phòng chống bệnh đậu mùa khỉ
Trước tình hình diễn biến phức tạp của bệnh đậu mùa khỉ tại một số quốc gia trên thế giới, các ca bệnh được phát hiện đều không có tiền sử đi về từ vùng có dịch và các quốc gia ghi nhận ca bệnh chưa từng lưu hành dịch bệnh đậu mùa khỉ trước đây.
WHO dự báo dịch bệnh đậu mùa khỉ sẽ tiếp tục gia tăng số trường hợp mắc trong thời gian tới. Bộ Y tế ban hành Công văn số 2668/BYT-DP ngày 24/5/2022 và Công văn số 551/DP-DT ngày 25/5/2022 của Cục Y tế Dự phòng về việc tăng cường giám sát, phòng chống bệnh đậu mùa khỉ.
Bệnh có thể lây từ người sang người khi tiếp xúc gần gũi, lây qua vết thương, dịch cơ thể, giọt bắn và qua tiếp xúc với các vật dụng, đồ dùng bị nhiễm mầm bệnh. Bệnh thường diễn biến nặng ở trẻ em, phụ nữ có thai hoặc người bị suy giảm miễn dịch. Thời gian ủ bệnh từ 5 đến 21 ngày( thường từ 6 đến 13 ngày). Bệnh đậu mùa khỉ có các biểu hiện triệu chứng tương tự như bệnh đậu mùa, tuy nhiên hay gặp tổn thương da toàn thân và có hạch to.
Theo Tổ chức Y tế thế giới, định nghĩa các ca bệnh mắc đậu mùa khỉ cụ thể có 04 trường hợp như sau:
1.Trường hợp nghi ngờ: là người ở mọi lứa tuổi, đang sinh sống tại quốc gia không lưu hành bệnh đậu mùa khỉ, bị phát ban cấp tính không rõ nguyên nhân và có một hoặc nhiều dấu hiệu, triệu chứng sau kể từ ngày 15/3/2022: đau đầu, sốt>38,5oC, nổi hạch (sưng hạch bạch huyết), đau cơ, đau lưng, suy nhược.
2. Trường hợp cụ thể: là trường hợp nghi ngờ và có một hoặc nhiều yếu tố dịch tễ: tiếp xúc trực tiếp với người mắc; tiếp xúc vật lý với da hoặc tổn thương da, bao gồm cả quan hệ tình dục hoặc tiếp xúc với vật dụng bị ô nhiễm như quần áo, giường hoặc đồ dùng của ca bệnh có thể hoặc xác định mắc bệnh đậu mùa khỉ trong 21 ngày trước khi bắt đầu có triệu chứng, có tiền sử đi du lịch đến các quốc gia có lưu hành bệnh đậu mùa khỉ trong vòng 21 ngày trước khi khởi phát triệu chứng. Có nhiều bạn tình trong 21 ngày trước khi xuất hiện triệu chứng, có kết quả xét nghiệm huyết thanh dương tính với vi rút Orthopoxvirus (trong trường hợp chưa tiêm phòng bệnh đậu mùa hoặc chưa tiếp xúc với các chủng vi rút orthopoxvirus đã biết khác), có các triệu chứng như trên đến mức phải nhập viện
3. Trường hợp xác định: là trường hợp nghi ngờ hoặc có thể và có kết quả xét nghiệm Realtime PCR dương tính với vi rút đậu mùa khỉ.
4. Trường hợp loại trừ: là trường hợp nghi ngờ hoặc có thể và có kết quả xét nghiệm Realtime PCR âm tính với vi rút đậu mùa khỉ.
Theo khuyến cáo của WHO, các trường hợp bị nghi ngờ mắc bệnh đậu mùa khỉ đều phải được điều tra và nếu được chẩn đoán xác định phải cách ly cho đến khi các tổn thương trên da của người mắc khô, bong vảy và lành hẳn.
Để chủ động triển khai các biện pháp phòng chống, hạn chế tối đa số mắc và tử vong, Cục Y tế Dự phòng đề nghị Sở Y tế tập trung chỉ đạo các nội dung: Tăng cường giám sát phát hiện các trường hợp nghi ngờ ngay tại cửa khẩu, nhất là các trường hợp đi về từ các quốc giaddang lưu hành dịch bệnh đậu mùa khỉ; các cơ sở y tế tăng cường giám sát phát hiện trường hợp nghi ngờ, trường hợp có thể mắc bệnh đậu mùa khỉ theo định nghĩa của Tổ chức Y tế Thế giới. Khi phát hiện, báo ngay cho Sở Y tế để phối hợp với các Viện vệ sinh dịch tễ, Pasteur để chẩn đoán xác định ca bệnh. Tổ chức truyền thông, nâng cao nhận thức cho người dân về tình hình bệnh đậu mùa khỉ và các biện pháp phòng chống tạm thời như:
- Tránh tiếp xúc gần gũi với người mắc bệnh đậu màu, tránh tiếp xúc trực tiếp với vết thương, dịch cơ thể, giọt bắn và các vật dụng, đồ dùng bị nhiễm mầm bệnh.
- Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và các dung dihcj sát khuẩn thông thường.
- Che miệng khi ho, hắt hơi.
- Người có các triệu chứng của trường hợp nghi ngờ, cần chủ động liên hệ với cơ sở y tế để được theo dõi, tư vấn kịp thời.
- Người có các triệu chứng của trường hợp nghi ngờ cần chủ động tự cách ly và tránh quan hệ tình dục, người xác định mắc bệnh phải được cách ly y tế đến khi điều trị khỏi.
- Người đến các quốc gia có lưu hành dịch bệnh đậu mùa khỉ cần tránh tiếp xúc với động vật có vú bị bệnh như: động vật gặm nhấm, thú có túi, động vật linh trưởng( chết hoặc sống) có thể chứa vi rút đậu màu khỉ, không nên ăn hoặc tiếp xúc với động vật hoang dã, không ăn thịt động vật chưa nấu chín kỹ hoặc ăn các sản phẩm của các động vật bị nhiễm bệnh.
Bên cạnh sự chủ động ngành y tế trong việc triển khai đồng bộ các biện pháp phòng chống bệnh thì mọi người dân hãy nghiêm túc với bản thân và gia đình mình trong việc thực hiện các khuyến cáo của Bộ Y tế về phòng, chống bệnh đậu mùa khỉ góp phần khống chế và ngăn chặn sự lây lan mầm bệnh ra cộng đồng./.