Tác hại của thuốc lá thế hệ mới (Phần I. Thuốc lá điện tử)

          Các công ty sản xuất thuốc lá thế hệ mới luôn tìm cách đẩy mạnh việc nghiên cứu để liên tục tạo ra các sản phẩm mới, đa dạng hóa cả về mẫu mã lẫn hình thức nhằm kích thích giới trẻ mua và sử dụng. Thậm chí, nhà sản xuất còn sẵn sàng đưa ra những quảng cáo sai sự thật về tác hại của việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới. Và tất yếu, thế hệ trẻ lại suy nghĩ rằng “thuốc lá mới” rất an toàn, không gây hại. Thế nhưng, tất cả các dạng thức của thuốc lá đều gây ra những nguy hại khôn lường, làm ảnh hưởng xấu đối với sức khỏe con người.

          Sau đây, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Thái Bình xin giới thiệu về tác hại của một loại thuốc lá thế hệ mới, đó là thuốc lá điện tử.

              Thế nào là Thuốc lá điện tử?

         Thuốc lá điện tử được gọi chung là hệ thống cung cấp nicotine điện tử (ENDS, trong đó các sản phẩm thuốc lá điện tử là phổ biến nhất, cung cấp dạng khí dung được ra bởi nhiệt do đốt cháy dung dịch mà người dùng hít vào cơ thể. Bên cạnh nicotine, các thành phần chính của dung dịch theo thể tích là Propylene glycol, có hoặc không có Glycerol và các chất tạo hương.

            Thiết bị thuốc lá điện tử bao gồm bộ phận pin, sạc; bộ phận gia nhiệt, dẫn dòng khí; bộ phận chứa ống đựng dung dịch điện tử. Thuốc lá điện tử hoạt động bằng cách làm nóng dung dịch lỏng hòa tan, tạo ra dạng khí dung cho người dùng hít vào.

           Thuốc lá điện tử có hai loại: (1) Loại ống chứa dung dịch nắp mở để người sử dụng có thể tự pha trộn, đổ, thêm dung dịch vào ống); (2) Loại ống chứa dung dịch đóng trong một ống kín có kích thước vừa vặn để lắp vào thiết bị điện tử, ống này chỉ sử dụng một lần).

            Tác hại của thuốc lá điện tử

          - Thuốc lá điện tử chứa nhiều chất độc hại, gây nghiện, gây bệnh tật, tử vong. Theo Liên minh Kiểm soát thuốc lá Đông Nam Á (SEATCA) đa phần thuốc lá điện tử có chứa Nicotine - chất gây nghiện cao, là nguyên nhân gây các bệnh tim mạch, hô hấp, tiêu hóa, và ung thư. Sử dụng Nicotine quá liều gây ngộ độc. Nghiện Nicotine là một trong những nguyên nhân gây các bệnh tim mạch, đột quỵ.

          Đối với trẻ em và phụ nữ mang thai: Nicotine trong thuốc lá điện tử gây hại cho sự phát triển não bộ ở trẻ em vì não bộ của trẻ đang trong giai đoạn phát triển, Nicotine cũng ảnh hưởng xấu tới sức khỏe của bà mẹ và thai nhi trong thai kì, gây ra sinh non và thai chết lưu.

         Đối với thanh thiếu niên: Những thay đổi do Nicotine gây ra trong hệ thần kinh trong não khiến người dùng ở nhóm tuổi trẻ dễ bị nghiện nicotine hơn và vì thế ảnh hưởng đến sức khỏe sẽ đến sớm và trầm trọng hơn trong tương lai.

        - Trong dung dịch thuốc lá điện tử còn có: Glycerin, Propylene glycol và hương liệu (có trên 15,500 các loại hương liệu). Propylene glycol (mặc dù được coi là an toàn trong thực phẩm nhưng không phải để hít) có thể tạo thành Propylene oxide, một chất gây ung thư khi được đun nóng và hóa hơi. Glycerin/Glycerin gốc thực vật: khi được đun nóng và hóa hơi, tạo thành acrolein, gây kích ứng đường hô hấp trên.

         Các chất độc hại trong thuốc lá điện tử còn liên quan đến nhồi máu cơ tim, gây tổn thương phổi.  Thời gian gần đây, số liệu từ các quốc gia cho thấy sử dụng thuốc lá điện tử gây các ca viêm phổi cấp nguy kịch (39 ca tử vong); động kinh, các bệnh về răng miệng, ngộ độc (>2.600 ca ở Mỹ, EU, Canada, Nam Triều Tiên); gây tai nạn thương tích (các vụ nổ/bỏng, chấn thương, gãy xương chiếm tới 2.035 ca ở Mỹ giai đoạn 2015-2017, trong đó có 2 ca tử vong);... Đây chỉ là các số liệu phát hiện được vì trên thực tế chưa có sự thống kê, nghiên cứu đầy đủ, có hệ thống về tác hại của thuốc lá điện tử như thuốc lá điếu thông thường.

        - Thuốc lá điện tử tiện dụng với các ống dung dịch được đóng gói cho hàng trăm hơi hút, hầu như không có định lượng về nồng độ Nicotine trong mỗi ml. Điều này dẫn đến nguy cơ người sử dụng tăng liều lượng, mức độ dung nạp Nicotine và gây nguy cơ ngộ độc cấp tính.

         - Thuốc lá điện tử sử dụng nhiều hương liệu, hóa chất không phải là từ nguyên liệu lá thuốc lá điếu thông thường. Nguyên liệu phối trộn nhiều loại thành phần khác nhau nên có thể bị lợi dụng để sử dụng ma túy thông qua việc phối trộn. Tại Việt Nam, tình trạng tội phạm ma túy trộn các loại may túy vào các sản phẩm thuốc lá điện tử và hướng vào đối tượng học sinh, sinh viên và giới trẻ đang rất phức tạp và một số vụ việc đã được điều tra, phát hiện.

        Theo một thống kê của Trung tâm Kiểm soát và ngăn ngừa bệnh tật Hoa Kỳ (CDC) tại 49 bang và 01 vùng lãnh thổ của Hoa Kỳ có hơn 1.600 ca tổn thương phổi liên quan đến sử dụng thuốc lá điện tử và các sản phẩm thuốc lá mới. Ngoài ra, các ca tử vong có liên quan đến thuốc lá điện tử đã tăng lên 39 ca; gây ảnh hưởng tới sức khỏe của 2.051 người.

         Trước tình hình phức tạp và mối nguy hại của những sản phẩm này, hiện đã có 42 quốc gia ra lệnh cấm thuốc lá điện tử.

        Từ những tác hại kể trên, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã khuyến cáo không sử dụng thuốc lá điện tử làm phương tiện cai thuốc. Đồng thời, các cơ quan chức năng tại mỗi quốc gia cần đưa ra khuyến cáo cấm hoặc kiểm soát chặt chẽ việc kinh doanh sản phẩm thuốc lá điện tử.

       Tác hại về mặt xã hội, môi trường của thuốc lá điện tử

       - Thuốc lá điện tử hiện có xu hướng nhắm tới đối tượng là giới trẻ thông qua hình ảnh, phong cách tạo gu thẩm mỹ, xu hướng của giới trẻ, bán hàng qua mạng (bán qua App điện thoại thông minh, quảng cáo và mua bán trên Internet ) là hình thức mà giới trẻ thường sử dụng, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, môi trường, lối sống, hành vi của giới trẻ.

        - Thuốc lá điện tử ảnh hưởng xấu tới thanh thiếu niên và cả những người hút thuốc lá. Đặc biệt, nguy cơ tiềm ẩn ảnh hưởng đến giới trẻ, nguy cơ sử dụng ma túy và các chất kích khác đồng thời với thuốc lá điện tử nghiêm trọng hơn rất nhiều so với thuốc lá điếu thông thường. Do đó, cần tuyên truyền để phòng ngừa việc sử dụng thuốc lá điện tử ENDs ở những người chưa hút, đặc biệt là trẻ em, thanh thiếu niên./.

              Hoàng Thía