Tác hại thuốc lá truyền thống và thuốc lá mới

1.Thuốc lá truyền thống( thuốc lá điếu, thuốc lào, thuốc lá đầu lọc...)

Nicotine có trong khói thuốc lá là một chất không màu, chuyển thành màu nâu khi cháy, được hấp thụ qua da, miệng, niêm mạc mũi hoặc hít vào phổi. Cơ quan Kiểm soát Dược và thực phẩm Hoa Kỳ xếp Nicotine vào nhóm các chất có tính chất dược lý gây nghiện chủ yếu, tương tự như ma tuý Heroin và Cocain. Khi  hút thuốc lá, Nicotine trong khói thuốc gắn kết thụ thể Nicotine trên các  tế bào thần kinh tại “trung tâm thưởng” ở hệ viền não bộ, các hóa chất trung gian dẫn truyền thần kinh được phóng thích gây ra một loạt các phản ứng hóa học tạo ra nhiều tác động tâm thần kinh như cảm giác sảng khoái, vui vẻ, tăng hoạt động nhận thức. Tuy nhiên, cảm giác đó sẽ mau qua sau vài phút, nồng độ Nicotine trong cơ thể sẽ giảm xuống, người hút thuốc lại cảm thấy bứt rứt, căng thẳng; không tập trung được; buồn bã, lo lắng; rối loạn giấc ngủ...

Monoxit carbon (khí CO): Khí CO trong khói thuốc lá hấp thụ vào máu gắn với hemoglobine làm giảm khả năng vận chuyển oxy của hồng cầu vì vậy làm giảm lượng oxy trong máu, góp phần hình thành các mảng xơ vữa động mạch, ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và điều chỉnh cơ thể, liên quan đến bệnh tim, đột quỵ và các vấn đề tuần hoàn khác.

Hắc ín (Tar): Nhựa thuốc lá là sự tập hợp tên của hàng ngàn chất hoá học và phụ gia, được tạo thành chất lắng lại của khói thuốc có đặc điểm dính và dầy. Nhựa thuốc lá là một trong những sản phẩm phụ nguy hiểm nhất của khói thuốc lá, chứa rất nhiều chất gây ung thư.

Benzene: Là một chất sinh ung thư được tìm thấy trong khói của dầu khí hay trong thuốc trừ sâu bọ. Chất này có nồng độ rất cao trong khói thuốc lá, lượng benzene tác động đến con người từ khói thuốc lá chiếm một nửa lượng benzene xâm nhập vào con người từ tất cả các nguồn. 

Nitrosamines: Là một chất gây ung thư rất mạnh có nhiều trong thuốc lá không khói và khói thuốc lá.

Các chất gây ung thư: Trong khói thuốc lá có hơn 70 chất gây ung thư.Các hoá chất này tác động lên tế bào bề mặt của đường hô hấp gây nên tình trạng viêm mạn tính, phá huỷ tổ chức, biến đổi tế bào, dẫn đến dị sản, loạn sản, rồi ác tính hoá.

2.Thuốc lá mới: Khoảng 10 năm trở lại đây, bên cạnh các sản phẩm thuốc lá truyền thông như thuốc lá  điếu, xì gà, thuốc lá sợi, trên thị trường đã và đang xuất hiện các sản phẩm thuốc lá mới, phổ biến nhất là thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, sản phẩm thuốc lá lai giữa thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha... Hiện nay Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá không quy định về các sản phẩm “thuốc lá điện tử”, “thuốc lá nung nóng”, vì vậy các sản phẩm này chưa được phép nhập khẩu, kinh doanh, lưu hành hợp pháp tại Việt Nam.

Thuốc lá điện tử là thiết bị sử dụng pin làm nóng dung dịch điện tử (e-liquid) để tạo ra sol khí/khói cho người dùng hít vào, chứa chất tạo mùi, hòa tan trong Propylene Glycol hoặc/và Glycerin.  

Thuốc lá nung nóng là sản phẩm sử dụng thiết bị điện tử để nung
nóng điếu thuốc đến nhiệt độ đủ để tạo ra sol khí có thể hít vào, có chứa Nicotine và các hóa chất khác, các chất phụ gia không phải thuốc lá và
thường có nhiều hương vị.

Sản phẩm lai giữa thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng sẽ mang những đặc tính và khả năng gây hại của cả TLĐT và TLNN.  Hiện nay, trên thế giới đã xuất hiện công nghệ hybrid (công nghệ lai) - làm nóng dung dịch điện tử để tạo ra hóa hơi đi qua ngăn/ống đựng thuốc lá để tạo ra hương vị thuốc lá, không đốt nóng trực tiếp sản phẩm thuốc lá mà kết hợp giữa dung dịch TLĐTvà nguyên liệu thuốc lá. Các sản phẩm thuốc lá nung nóng rất đa dạng, trong đó có nhiều sản phẩm lai giữa thuốc lá nung nóng với thuốc lá điện tử, pha trộn, tẩm ướp dung dịch điện tử khiến cho việc kiểm tra và nhận biết khó khăn, như sản phẩm thuốc lá mới sử dụng công nghệ hybrid, không đốt nóng trực tiếp sản phẩm thuốc lá mà kết hợp giữa dung dịch thuốc lá điện tử và nguyên liệu thuốc lá.

Tác hại của thuốc lá mới đối với sức khoẻ như sau:

Người hút thuốc lá  mới (Thuốc lá điện tử, Thuốc lá nung nóng hoặc sản phẩm lai giữa 2 loại thuốc lá này) có nguy cơ mắc bệnh răng miệng (nướu răng, sâu răng, mất xương quanh răng, nhiễm trùng răng, tổn thương niêm mạc miệng); bệnh hô hấp cấp và mãn tính (hen suyễn, viêm phế quản...); rối loạn chức năng mạch máu, tăng nguy cơ xơ cứng mạch máu, huyết khối, xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim, tăng huyết áp và đột quỵ; các triệu chứng tiêu hóa (đau vùng thượng vị, buồn nôn, nôn, tiêu chảy và xuất huyết tiêu hoá); làm tăng cường hoạt động các enzym gây ung thư, dẫn đến tổn thương DNA và ung thư; thiết bị điện tử có thể hỏng, lỗi và gây cháy nổ, thương tích, mất an toàn cho người sử dụng (chấn thương ở miệng, mặt, cổ mắt, mũi, xương hàm...); phơi nhiễm Nicotine tác động bất lợi cho sức khỏe bà mẹ và bào thai trong thời kì thai nghén, gây đẻ non, thai chết lưu, tăng nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch, gây hậu quả nghiêm trọng kéo dài đối với sự phát triển não bộ bào thai, trẻ em và vị thành niên.

  Thuốc lá điện tử và các dạng thuốc lá mới đang mở đầu cho xu hướng lạm dụng và nghiện các hóa chất nhân tạo tổng hợp, bao gồm Nicotine, các loại ma túy thế hệ mới và rất nhiều hóa chất khác, không chỉ gây nên gánh nặng khổng lồ mới về y tế, kinh tế, an ninh trật tự mà ảnh hưởng đến giống nòi và nhiều lĩnh vực khác. Nếu không được ngăn chặn kịp thời, do khả năng gây nghiện cao và mức độ lan nhanh trong cộng đồng, cùng với các sản phẩm thuốc lá điếu thông thường, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng sẽ tạo ra một thế hệ mới nghiện Nicotine và các chất gây nghiện khác.

Các sản phẩm thuốc lá mới có nguy cơ cao tiềm ẩn và phát sinh các tệ nạn xã hội, nhất là sử dụng ma túy và các chất gây nghiện đồng thời với thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, ảnh hưởng đến sức khỏe, an ninh trật tự xã hội.

Theo Tổ chức Y tế thế giới, trên thế giới chưa có bằng chứng về việc thuốc lá điện tử giúp cai nghiện thuốc lá thông thường. Thuốc lá điện tử không những không giúp cai thuốc lá mà còn khiến người chưa hút thuốc trở thành nghiện Nicotine.

Tại Việt Nam, ngoài Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá ban hành 18/6/2012, hiệu lực thi hành 01/5/2023, Thủ tướng Chính phủ đã có Công điện số 47/CĐ-TTg ngày 13 tháng 5 năm 2024 về việc tăng cường quản lý thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.

Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng không phải là sản phẩm ít hại hơn thuốc lá điếu thông thường.Thanh, thiếu niên hãy nói không với thuốc lá và thuốc lá mới để bảo vệ sức khỏe cho bản thân, gia đình và cộng đồng./.